Czy to już mobbing?

Nie czujesz się komfortowo w miejscu pracy? Na samą myśl o przekroczeniu drzwi wejściowych zaczynasz się stresować? Czujesz się obco i nieswojo, a stres generowany w pracy przenosisz na życie prywatne? Jeśli te obawy i niechęć są spowodowane innym współpracownikiem lub szefem, to prawdopodobnie jesteś ofiarą mobbingu. Sprawdź jego przejawy i zacznij reagować!

Mobbing i jego początki

Choć słowo mobbing słusznie może kojarzyć się z negatywnymi relacjami w pracy, to jego początki są zgoła odmienne. Termin ten po raz pierwszy został użyty przez austriackiego naukowca badającego m.in. zachowania w świecie zwierząt. Mowa o Heinzie Leymannie, który posłużył się tym określeniem w kontekście kanadyjskich gęsi. Ptaki zbiorowo atakowały lisa przy każdej nadążającej się okazji, nawet jeżeli nie czuły się zagrożone. Badacz zwrócił uwagę, że zwierzęta żyjące stadnie dopuszczają się nękania innych, potencjalnie niebezpiecznych osobników. Niestety, tendencja do tego typu zachowań jest dostrzegalna również w relacjach międzyludzkich, co wykazał naukowiec. Wg niego, mobbing w odniesieniu do ludzi to nieetyczna i nacechowana negatywnie forma komunikacji, stosowana przez jedną osobę lub grupę wobec jednostki. Z kolei badaczem, który zdefiniował mobbing w pracy jest Peter-Paul Heinemann. Określił on to zjawisko jako „wrogą i nieetyczną komunikację pomiędzy osobami pozostającymi ze sobą w relacji zależności”. 

W praktyce mobbing w pracy to działania lub zachowania skierowane wobec pracownika, polegające na długotrwałym i uciążliwym nękaniu bądź zastraszaniu. Takie działania mają na celu ośmieszenie, poniżenie danej osoby lub odizolowanie jej od współpracowników. W konsekwencji ofiara mobbingu ma obniżoną ocenę przydatności w pracy, jest odosobniona i upokorzona. Na szczęście w prawie istnieją zapisy, które mają zapobiegać temu procederowi. W Polsce, przepisem który ma za zadanie przeciwdziałać i chronić ofiary mobbingu w środowisku pracy, jest art. 94[3] § 2 Kodeksu Pracy. 

Czy jestem ofiarą mobbingu?

Jeśli zastanawiasz się czy Twój przypadek jest przykładem mobbingu, musisz wiedzieć kiedy uznawany on jest za przestępstwo. Przesłanki świadczące o wystąpieniu mobbingu:

• akty przemocy psychicznej, pojawiające się systematycznie w dłuższym przedziale czasowym,

• jedna ze stron posiada większą władzę, wyższą pozycję,

• na pracownika są nakładane obowiązki, niemożliwe do zrealizowania,

• stałe umniejszanie wiedzy i kompetencji,

• rozpowszechnianie oszczerstw i nieprawdziwych informacji o pracowniku,

• izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.

Warto zaznaczyć, że nie każdy przypadek będzie przejawiał się agresywnym i łatwo dostrzegalnym zachowaniem ze strony mobbera. W niektórych przypadkach, pobudki będą subtelniejsze i niedostrzegalne przez innych pracowników. Mobbing to niedopuszczalne zachowanie, które nie ma usprawiedliwienia w żadnych normach moralnych.

Najczęstsze przypadki zachowań mobbingowych

Osobą dopuszczającą się mobbingu może być zarówno szef, kierownik jak i Twój podwładny. Nie zawsze jest to osoba zajmująca wyższą pozycję w pracy.

Osoba dopuszczająca się nękania podejmuje działania, które uprzykrzają życie w czasie pracy, a także poza nią. Do najczęściej występujących zachowań należą:

• nagminne przerywanie oraz podważanie wypowiedzi,

• pogróżki pod adresem pracownika,

• ośmieszanie i bezpodstawne krytykowanie, również przy współpracownikach,

• nie przydzielanie zadań, bądź bezzasadne ich odbieranie,

• zlecanie zbyt dużej liczby zadań, niemożliwych do zrealizowania,

• rozpowiadanie plotek, np. o zdobyciu posady przez znajomości,

• zlecanie zadań będących poniżej kompetencji i godności pracownika.

Mobbingiem są również wszelkiego rodzaju zachowania, w efekcie których ofiara czuje lęk i obawy, mogące w dłuższej perspektywie doprowadzić do uszczerbku na zdrowiu.

Jak udowodnić mobbing w pracy?

Winą za wystąpienie mobbingu w miejscu pracy zawsze jest obarczany pracodawca, nawet jeżeli nie jest oprawcą. Zgodnie z literą prawa, to właśnie pracodawca ma chronić pracowników przed wystąpieniem tego typu zachowań, a jeśli nie dopilnuje swoich obowiązków, jest współwinny. Karze podlega zatem zarówno pracodawca, jak i osoba dopuszczająca się tego przestępstwa.

By udowodnić, że jesteś ofiarą, musisz zebrać wystarczającą liczbę dowodów, które potwierdzą Twoje słowa.

• Zbieraj maile, SMSy, nagrania dot. nagannych zachowań mobbera.

• Zadbaj, by podczas tego typu sytuacji byli świadkowie, którzy później potwierdzą Twoje słowa.

• Rozmawiaj ze współpracownikami o niedopuszczalnych zachowaniach wobec Ciebie.

• Rozmawiaj z rodziną i przyjaciółmi o tym, jak jesteś traktowana/y w pracy.

• Jeśli Twoje samopoczucie uległo pogorszeniu, porozmawiaj z psychologiem.

• Zgłoś przypadek mobbingu u przełożonego/szefa bądź w dziele HR.

Jeśli działania mobbera nie ustały pomimo wdrożonych metod zapobiegawczych, a pracodawca w żaden sposób nie reaguje, możesz złożyć pisemną skargę do Państwowej Inspekcji Pracy (oficjalnie lub anonimowo). Innym sposobem jest złożenie pozwu bezpośrednio w Sądzie Pracy. Na podstawie zebranych materiałów oraz opinii świadków, Sąd będzie w stanie stwierdzić czy doszło do przypadku mobbingu i zasądzić zadośćuczynienie pieniężne. Ma ono zrekompensować ofierze poniesione krzywdy i stanowi karę dla pracodawcy, która w przyszłości ma ustrzec przed uchybieniami w zakresie przeciwdziałania mobbingowi.

Bez względu na to czy jesteś ofiarą mobbingu, czy jego świadkiem, najważniejsze jest reagowanie i sprzeciwianie się jego przejawom. Strach nie może być powodem milczenia i godzenia się z karygodnym traktowaniem pracowników. Pamiętaj, że Twoja praca powinna wpływać na poczucie Twojej wartości zawodowej, ale tylko w sposób pozytywny!

Z OKPRACA24 znajdziesz zatrudnienie w firmie z wysokim poziomem kultury pracy!