Jak założyć ,,firmę na próbę"?

Standardowo założenie firmy wiąże się z licznymi kosztami oraz koniecznością jej rejestracji w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Są jednak wyjątki zwalniające przedsiębiorcę od tych zasad. Taką możliwość daje działalność nierejestrowana, która zachęca początkujących biznesmenów do podjęcia decyzji o otwarciu firmy. To też duże udogodnienie, które bez większych zobowiązań daje możliwość sprawdzenia się w nowej roli.

Ustawa o prawie przedsiębiorców mówi o wymogu rejestracji nowej firmy w CEIDG. W artykule 5. tego zapisu znajduje się także informacja o działalności nieewidencjonowanej, czyli nierejestrowanej. Prawo dokładnie określa sytuacje, w jakich może być ona prowadzona.

Warunkiem koniecznym do założenia ,,firmy na próbę’’ są przychody nieprzekraczające połowę kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w 2023 roku, czyli: 1745 zł brutto – od 1 stycznia do 30 czerwca i 1800 zł brutto – od 1 lipca do 31 grudnia. Ponadto prawo do założenia działalności nierejestrowanej mają osoby, które nie prowadziły innej zarejestrowanej działalności w ciągu ostatnich 60 miesięcy (5 lat). Przepisy przewidują jednak wyjątki od tej reguły. Osoba fizyczna może wykonywać działalność nierejestrową, nawet jeżeli pomiędzy 30 kwietnia 2013 roku, a 29 kwietnia 2018 roku wykonywała działalność gospodarczą, pod warunkiem że: między 30 kwietnia 2017 roku,

a 29 kwietnia 2018 roku nie była wpisana do CEIDG lub jej wpis został wykreślony przed 30 kwietnia 2017 roku.

Można także prowadzić działalność nierejestrowaną, mimo posiadania firmy, pod warunkiem jednak, że jej działalność była zawieszona w ciągu ostatnich 5 lat. Prawo założenia ,,firmy na próbę’’ w Polsce mają również osoby, które prowadziły działalność gospodarczą poza granicami kraju.

Jak się okazuje tego tupu działalnością mogą zajmować się także osoby niepełnoletnie, gdyż jej prowadzenie nie jest uzależnione od posiadania pełnej zdolności do czynności prawnych. Warto jednak pamiętać, że osoby w wieku od 13. do 18. roku życia nie mogą we własnym imieniu dokonywać czynności prawnych, czyli: samodzielnie zawierać umów z klientami na dostawę towarów, czy sprzedaż produktów – w tym celu potrzebna im będzie zgoda przedstawiciela ustawowego, którym najczęściej jest rodzic.

Warto też wiedzieć, że działalności nierejestrowanej nie można założyć w ramach spółki cywilnej, ponieważ przepisy jasno mówią wyłącznie o osobach fizycznych.

Korzyści wynikające z założenia działalności nierejestrowanej:

•  nie trzeba zgłaszać działalności w CEIDG, urzędzie skarbowym i GUS (nie ma konieczności nadawania numerów identyfikacyjnych NIP i REGON),
  
• brak kosztów związanych z płaceniem składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej,
  
•  brak kosztów związanych z comiesięczną (lub kwartalną) opłatą zaliczek na podatek,
  
•  brak wydatków na podatek VAT – ze względu na zwolnienie podmiotowe, z powodu niskich przychodów z działalności nierejestrowej (nieprzekraczających 200 tys. zł w roku),
  
•  brak konieczności zatrudnienia księgowej ze względu na możliwość prowadzenia uproszczonej ewidencji sprzedaży.

Obowiązki w działalności nierejestrowej

•  rozliczanie przychodów z działalności nierejestrowej (po odliczeniu kosztów) w zeznaniu rocznym PIT-36,
  
•  przestrzeganie praw konsumentów, w tym związanych z reklamacją, zwrotem, naprawą, i prawem odstąpienia od umowy, w terminie 14 dni, w przypadku zawarcia umowy na odległość,
  
•  prowadzenie uproszczonej ewidencji sprzedaży,

•  wystawiać faktury lub rachunki na prośbę kupującego.

W przypadku prowadzenia działalność nierejestrowanej i jednoczesnego świadczenia usług na mocy umowy o świadczenie usług albo umowy zlecenia – podlega się ubezpieczeniu jako zleceniobiorca. Zleceniodawca w takiej sytuacji ma z kolei obowiązek opłacać składki.

Wymaganemu ubezpieczeniu nie podlegają jedynie studenci, który nie ukończyli 26 roku życia i pracują na zlecenie. W takim przypadku zleceniodawca nie musi odprowadzać składek.

Jeśli w przypadku działalności nierejestrowanej nie świadczy się usług, a jedynie sprzedaje rękodzieło, to także nie ma się obowiązku opłacania składek.

Firmę należy zarejestrować, gdy działalność, którą zamierza się prowadzić: wymaga zezwolenia, koncesji, albo wpisu do rejestru działalności regulowanej oraz została zdefiniowana ona w przepisach jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy – Prawo przedsiębiorców.